Thuở xưa, có một anh chàng học trò nghèo, mồ côi cha từ nhỏ. hàng ngày phải di kiếm củi sống.Tuy vậy chàng rất thông minh và ham học, lúc nào cũng mang theo vài quyển sách để khi rỗi rãi lại mở ra xem.
Có gia đình người hàng xóm tốt bụng thấy chàng nghèo khó mà chăm học, liền ngỏ ý mời chàng sang nhà ăn cơm, nhưng chàng luôn từ chối. Đến bữa cơm, chàng thường đợi nhà đó ăn xong là chạy sang mượn nồi ngay. Lần nào chàng cũng cọ nồi sạch bóng trước khi đêm trả.
Năm ấy, nhà vua mở khoa thi kén chọn nhân tài, chàng liền trảy kinh dự thi. Ngày yết bảng, chàng đi xem, thấy mình được xếp đầu bảng vàng: Chàng Đỗ Trạng Nguyên.
Nhà vua mở tiệc ban thưởng cho quan Trạng và các vị đỗ đạt. Tiệc xong, nhà vua gọi quan Trạng tới hỏi:
- Ta muốn giữ quan Trạng ở lại kinh đô để phò vua giúp nước. Trước đó, ta cho phép quan Trạng về tạ ơn tổ tiên, thăm làng xóm họ hàng. Ta muốn ban thưởng cho nhà ngươi một số báu vật tùy nhà ngươi chọn lấy.
Nhà vua và các quan rất đỗi ngạc nhiên khi quan Trạng nói:
- Tâu bệ hạ! Thần chỉ xin bệ hạ một chiếc nồi nhỏ. Hôm sau quan Trạng lên đường về quê, mang theo chiếc nồi nhỏ đúc bằng vàng vua ban.
Tin chàng học trò nghèo đỗ Trạng Nguyên bay về làm nức lòng mọi người. Dân làng treo cờ, kết hoa, nổi chiêng trống đón trạng vinh quy về làng. Quan Trạng đi chào hỏi mọi người rồi cầm chiếc nồi đến thẳng nhà người hàng xóm trước kia. Thấy quan Trạng tới, chủ nhà vội ra chào đón. Quan Trạng nói:
- Tôi xin biếu hai bác chiếc nồi vàng của nhà vua ban tặng để tạ ơn. Nhờ hai bác có lòng giúp đỡ tôi mới có được như ngày hôm nay. Vợ chồng người hàng xóm nghe quan Trạng nói vừa mừng vừa bối rối, nghĩ thầm: “ Mình cho người ta mượn nồi thì có gì đngs kể đâu mà quan Trạng phải trả ơn to thế”. Dân làng cũng băn khoăn bàn tán xôn xao...
Đoán được ý nghĩ của mọi người, quan Trạng mỉm cười nói:
- Thuở hàn vi, hai bác đây tuy cũng nghèo khó nhưng lại có lòng tốt muốn san sẻ bữa cơm cho tôi. Tôi thường cố tình mượn nồi của hai bác để ăn vét cơm cháy trong mấy tháng trời. Nay đã đỗ đạt, tôi có chút quà mọn để tỏ lòng biết ơn, đâu có bõ bèn gì.
Hai vợ chồng người hàng xóm và dân làng nghe nói rất xúc động. Ai nấy đều cảm phục gương hiếu học và tình nghĩa thủy chung của quan Trạng. Quan Trạng Nguyên trẻ tuổi ấy chính là Tô Tịch một danh nhân nổi tiếng thời trước của nước ta.
| 
