Sẽ chẳng có gì đáng nói nếu như công việc lobby xảy ra đúng với hình dung của tôi rằng phía đoàn Oxfam sẽ ra sức trình bày về hoàn cảnh nghèo đói của VN để thuyết phục các đối tác không nên ép ta quá mức trên bàn đàm phán. Cuộc gặp với đại diện của các nước nói chung đều diễn ra trong không khí “hoà bình” đúng như trong hình dung của tôi, nhưng cuộc gặp với đại diện Mỹ thì quả là ngoài sức tưởng tượng. Chẳng là trong một cuộc hội nghị khi đại diện của Oxfam nêu vấn đề của VN và mời xem có ai muốn tham gia đoàn lobby thì có cô Jenifer nhân viên người Mỹ cũng đang làm việc cho Oxfam xung phong đi cùng với đoàn vì theo Jen cô là công dân Mỹ hoàn toàn có quyền chất vấn những người đang làm việc cho Chính phủ Mỹ, trong trường hợp này là những người làm trong Phái đoàn đại diện Mỹ tại WTO. Phải nói rõ hơn một chút rằng Jen đã nghiên cứu rất nhiều về thương mại và WTO, cô là một trong những diễn giả chính nói về NAMA (non-agricultural market access) tại symposium, nên cô nắm những vấn đề liên quan đến WTO rất rõ. Thêm một tiết lộ nữa là Jen rất xinh và có dáng người như người mẫu, gần giống như DH của lhs chúng ta.

Đến buổi gặp mặt với đoàn Mỹ Jen đã nhận trước rằng sẽ đóng vai một tên Chí (bad guy) và mặc dù than thở rằng bạn trai vừa mới từ Mỹ sang thăm tối qua rằng cả đêm qua không ngủ nhưng Jen vẫn rất tươi cười cùng chúng tôi đi gặp ông T. của phái đoàn Mỹ. Ông này bị liệt phải ngồi xe lăn và suốt dọc đưòng đi Jen rất dịu dàng vừa đẩy xe vừa nói chuyện rất vui vẻ với ông. Vào đến phòng họp sau khi Oxfam thuyết trình về vấn đề người nghèo ở VN và những tác động có thể xảy ra đối với họ nếu như Mỹ cứ ép phải giảm thuế quan nông nghiệp thì Jen bắt đầu nhập cuộc. Đầu tiên là giả vờ hỏi về quan điểm của Mỹ và khi ông T. trả lời rằng Mỹ muốn VN giảm thuế quan, không muốn cho áp dụng hạn ngạch thuế quan v.v. thì Jen đầu tiên là cao giọng chất vấn tại sao làm thế, sau đó thì quát lên, đập tay xuống bàn hỏi rằng có biết là làm như vậy khiến bao nhiêu người VN bị đói không? mỗi một câu trả lời của T. lại cứ như đổ thêm dầu vào lửa và Jen thì vênh mặt lên, xắn tay áo hỏi với ngữ điệu vô cùng xấc xược còn ông đại diện cho Chính phủ Mỹ thì ngược lại vẫn cứ phải trả lời rất nhũn nhặn. Điểm cao trào là khi Jen dồn T. không trả lời nổi và buột miệng nói rằng “công việc của tôi là đi bắt nạt các nước khác” (nguyên văn câu nói tiếng Anh là my job is bullying others) thì Jen chồm lên bàn với hẳn người qua phía bên kia tay chạm vào và lay xe đẩy của ông T. như muốn hất ông ta ra khỏi xe. Tôi quá ngạc nhiên nhưng cứ phải cố làm thinh thỉnh thoảng có những lúc không thể nhịn được cười nhưng Jen thì cứ tỉnh bơ, mặt hàm hằm đầy thách thức.

Mặc dù sau chuyến đi rất thất vọng khi biết rõ rằng cái đích 2005 là không thể đạt được đối với VN nhưng ấn tượng về dân chủ Mỹ mà tôi được mục kích thì quả là rất sâu sắc. Chỉ có một điều tiếc là cuộc trình diễn của Jen quá suất sắc khiến tôi mải theo dõi mà quên mất chụp một tấm hình kỷ niệm, giá tôi mà là nam lhs thì chắc việc này chắc không xảy ra và câu chuyện hôm nay sẽ có thêm tấm hình Jen minh hoạ.