Lúc Bình Định Vương Lê Lợi sắp mưu việc lớn, ông nuôi một đàn chó. Dân làng không hiểu ông nuôi chó để làm gì mà lắm thế. Ngày dựng cờ khởi nghĩa, người theo Bình Định Vương rất đông. Trong số đó có một chàng trai trẻ tên là Nguyễn Xí. Lê Lợi thử tài bằng cách dẫn ra trai chó đông đúc.
- Việc của anh là giúp ta biến những con chó nòi này thành chó trận. Công việc những ngày đầu thật vất vả, cả một đàn chó đông tới hàng trăm con, đến giờ ăn tranh giành nhau, cắn xé lộn xộn, ồn ào.
Nguyễn Xí không nản, chàng dành tình thương để bắt chúng vào khuôn phép. Suốt ngày bên đàn chó dữ, nhiều lúc còn bị chúng đớp vào tay chân sưng tấy.
Ngày lại ngày, Nguyễn Xí chọn ra mấy chục con chó đầu đàn, dùng chiêng, trống làm hiệu lệnh để tập hợp.
Cho đến ngày sau một hồi chiêng, cả đàn tập hợp theo những con đầu đàn.
Sau đó theo từng tiếng trống mà đứng, ngồi, chạy nhảy. Rồi lại tiếng chiêng mà tiến lui, hoặc ẩn nấp, chạy đi, chạy về... Cả đàn cứ theo con đầu đàn mà làm theo đúng hiệu lệnh phát ra. Không lâu sau, đàn chó đã biết tiến lui theo sự điều khiển của Nguyễn Xí.
Chàng vô cùng vui mừng lại càng say mê tập luyện ngày đêm với đàn chó trận. Đến lúc thông thạo thì Lê Lợi đến thăm, ông sai đem thức ăn cho chúng, lạ thay, cả đàn chó đông đúc chỉ ngồi nhìn.
Lê Lợi mỉm cười nhìn Nguyễn Xí. Chàng đánh một hồi trống, lúc ấy đàn chó mới dám ăn theo trật tự. Lê Lợi cả cười hỏi Nguyễn Xí:
- Ta muốn dàn chó này đi đánh giặc có được không?
- Được chứ ạ! Nhưng xin cho thần một tháng nữa để huấn luyện thêm.
Sau này khi khởi nghĩa đánh quân Minh, đàn chó trận của Nguyễn Xí dự nhiều trận đánh của nghĩa quân Lam Sơn, lập nhiều chiến công, khiến quân Minh khiếp đảm. Nguyễn Xí được Lê Lợi phong làm tướng. Với tài năng và đàn chó độc đáo của mình đánh đâu thắng đấy, ông trở thành danh tướng của nghĩa quân Lam Sơn.
| 
