Vụ nổ ở chợ Vòm Chernizovsky cùng vụ rơi máy bay TU-154 ở Donetsk đã cho thấy sự tiếp diễn "truyền thống" của tháng Tám đen tối ở nước Nga. Trong vụ nổ chợ Vòm chỉ có 10 nạn nhân, chẳng thấm vào đâu so với 169 nạn nhân trong vụ tai nạn máy bay. Nhưng nếu như vụ tai nạn máy bay là do điều kiện thời tiết xấu, thì 10 người vô tội ở chợ Vòm lại chết vì bàn tay con người - những sinh viên bình thường.

Tội ác vô nghĩa

Mátxcơva bàng hoàng khi nghe tin những kẻ gây ra vụ nổ tại chợ vòm không phải là những kẻ đánh bom liều chết, mà lại là những sinh viên. Thậm chí họ còn không tham gia vào bất cứ tổ chức quá khích nào.

Việc những chàng trai trẻ trung, thông minh và tài hoa (theo lời mô tả của bạn bè và người quen) gây ra tội ác đẫm máu khiến những người Nga có lương tâm thổn thức. Điều gì đã đẩy thanh niên Nga đến những hành động phân biệt chủng tộc như vậy?
Quả bom được đặt tại một tiệm càphê của người Việt và nạn nhân phần lớn là người Châu Á - công dân các nước Tadjikistan, Uzbekistan, Belarus và Nga. Kết quả giám định thi thể các nạn nhân ngày 23.8 cho thấy không có công dân Trung Quốc và Việt Nam.

Vài tháng trước, toà án Mátxcơva đã xét xử một thanh niên cầm dao nhảy bổ vào nhà thờ Do Thái đâm những người đang hành lễ tại đó. Tên này bị trì độn và có bệnh thần kinh, không học hành nghề ngỗng gì, hơn thế hắn lại là thành viên của một tổ chức đầu trọc.
Nhưng trong vụ tấn công chợ vòm, thủ phạm lại là những thanh niên bình thường, con cái của những gia đình khá giả. Cứ giả dụ là họ không có thiện cảm với người Châu Á, nhưng họ cũng phải biết rằng tại khu vực quán càphê của người Việt còn có những người Slavơ khác cùng con cái đang đi mua sắm chứ? Quả bom đương nhiên không thể chọn ai là người Châu Á, ai là người Slavơ để sát hại.

Những tên khủng bố độc lập đã bị bắt chỉ vài tiếng sau vụ nổ và đến ngày hôm sau báo chí Nga đã công bố hết tên tuổi của chúng. Tên trẻ nhất là Valery Zhukovtsov. Hắn không tham gia vào quá trình chế tạo bom. Một ngày trước vụ nổ, hắn được giao nhiệm vụ bọc lót cho hai thủ phạm chính là Oleg Kostyrev và Ylia Tikhomirov. Hai tên này chính là những kẻ đã chế tạo bom và kích hoạt vụ nổ.

Bạn đồng môn tại Đại học Công nghệ Hoá cho hay, Kostyrev là sinh viên học giỏi, nhưng sống khép kín và hầu như không giao tiếp với ai. Hắn sống tại ký túc xá ở Mátxcơva, không chơi thân với ai và cũng không có bạn gái. Thời gian gần đây hắn chăm đọc tài liệu về chủ nghĩa phátxít. Hắn xuống tóc, mặc toàn quần áo màu đen giống thành viên các băng đảng đầu trọc. Khám nơi ở của hắn, cảnh sát đã tịch thu những vật liệu làm bom, một tập cẩm nang hướng dẫn cách chế tạo bom tải xuống từ Internet và các tài liệu về phátxít.

Còn Tikhomirov là người Mátxcơva, sinh viên Đại học Xã hội. Với dáng vẻ trí thức, hắn không có điểm nào giống với bọn đầu trọc. Được mệnh danh là "con mọt sách", chàng trai tài hoa này đã tốt nghiệp trung học nghệ thuật. Năm ngoái Tikhomirov theo cựu giáo, rồi gia nhập tổ chức dân tộc chủ nghĩa có tên gọi "Liên minh Nga toàn quốc"(RONS). Hắn bắt đầu chìm đắm trong các ý tưởng thanh lọc nước Nga và thủ đô Mátxcơva khỏi những "phần tử tội phạm dân tộc".

Sau vụ đánh bom ở chợ Vòm, RONS tổ chức ăn mừng và tuyên bố sẽ tiếp tục đánh bom ở các chợ và ký túc xá của người nước ngoài châu Á. Phóng viên báo Đoàn Viên Moscow đã gặp một thủ lĩnh của RONS và tên này cho biết tổ chức của hắn sẽ chuyển sang chế độ “tự quản”: các nhóm nhỏ hành động riêng lẻ, phương pháp sẽ quyết liệt và tàn bạo hơn.

Thực tế đau đớn

Thoạt nhìn, ta dễ có cảm giác rằng tội ác mà ba sinh viên trên gây ra là hành động bột phát của những kẻ quá khích bồng bột. Nhưng những hành động phân biệt chủng tộc thời gian qua ở St. Petersburg, Mátxcơva hay Voronezh đã chứng minh điều ngược lại.

Là một trong những đất nước có truyền thống bao dung nhiều thế kỷ, nơi hàng chục dân tộc cùng chung sống hoà bình, nước Nga thời gian gần đây đã trở thành một trong những nơi nguy hiểm đối với ngoại kiều. Báo chí Nga đã không ít lần đề cập "phong trào đầu trọc" được tổ chức rất tốt và được hậu thuẫn tài chính từ các thế lực chính trị nào đó trong nước nhằm phá vỡ ổn định tình hình.

Nhưng cũng phải nhìn nhận một thực tế khách quan là tại các thành phố lớn tồn tại mảnh đất màu mỡ để chủ nghĩa phân biệt chủng tộc trỗi dậy. Đó là sự bất bình của đông đảo người dân đối với dòng người nhập cư, kéo theo những vấn đề xã hội gay gắt.

Theo Bộ Nội vụ Nga, thủ phạm gây ra hơn một nửa số vụ phạm pháp ở Nga là người từ Kavkaz, Trung Á và các nước cộng hoà miền nam của LB Nga. Tất cả các chợ hoa quả ở Mátxcơva đều do người Azerbaijan kiểm soát, khiến cho giá hoa quả lúc nào cũng cao chót vót.

Ai cũng rõ đăng ký hộ khẩu ở thủ đô là việc không đơn giản, nhưng những người từ khu vực Kavkaz vẫn nhận được các loại giấy tờ rất dễ dàng. Trong chuyện này tất yếu họ nhận được sự hậu thuẫn của một số người trong bộ máy chính quyền các cấp. Thế là không ít người dân thành phố đã nhiễm phải ý nghĩ tiêu cực - nhắm mắt làm ngơ trước những hành động "thanh lọc bọn đầu đen mắt xếch".

Nhờ thế mà hàng ngũ những tổ chức quá khích cũng đông thêm. Chỉ khi chính quyền chấn chỉnh các cơ quan bảo vệ pháp luật, xoá bỏ những phần tử "tội phạm đeo quân hàm", thì chừng đó những hạt giống phân biệt chủng tộc mới không có đất nảy mầm.

(Theo TT)